ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Παταγονία: Η γη των αιώνιων παγετώνων(του Κ. Μητσάκη)

       Στην Παταγονία συνειδητοποιείς ότι τα ταξιδιωτικά σου βήματα έχουν τελειώσει - έχεις φτάσει στην άκρη της Γης. Ο Νότιος Πόλος βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής, ενώ το σκληρό τοπίο και η βασανιστική μοναξιά της παταγονικής γης ενισχύουν κατακόρυφα την αίσθηση του οριακού προορισμού.

    Aπεραντοσύνη: η πιο κατάλληλη λέξη για να περιγράψεις το μεγάλο κενό του χάρτη -πρόκειται για μια, κατά το πλείστον, επίπεδη περιοχή 1.000.000 τετρ. χλμ. στο νοτιότερο χερσαίο άκρο της αμερικανικής ηπείρου.

    Μοναξιά: άλλη λέξη δεν υπάρχει, για να υπογραμμίσεις τη σκληρή πραγματικότητα αυτής της αραιοκατοικημένης έκτασης, αφού αριθμεί μόλις 1,9 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

  Μοναδικότητα: η λέξη-κλειδί για ένα από τα τελευταία παρθένα μέρη του πλανήτη, με πανέμορφα αυθεντικά τοπία που αποπνέουν ηρεμία και γαλήνη.

  Ελευθερία: μόνο τούτη η λέξη εκφράζει απόλυτα το συναίσθημα που νιώθεις ταξιδεύοντας σ' αυτόν τον απομακρυσμένο τόπο.

 Παταγονία: από την ισπανική λέξη «patagon», τη χρησιμοποίησε αρχικά ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος-εξερευνητής Μαγγελάνος (1520) για να περιγράψει τους γιγαντόσωμους Ινδιάνους Tehuelche που κατοικούσαν στη νοτιότερη εσχατιά της αμερικανικής γης.

   Για αρκετούς αιώνες, οι γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες, οι αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες, η επικινδυνότητα των τοπικών ινδιάνικων φυλών και οι διάφοροι μύθοι που περιέβαλαν την Παταγονία, καθυστέρησαν την εξερεύνηση και τη χαρτογράφησή της από τους Ευρωπαίους. Οι όποιες –ελάχιστες– αφηγήσεις και καταγραφές που υπήρχαν (συμπεριλαμβάνονταν κι εκείνες του Κάρολου Δαρβίνου) μιλούσαν για έναν μυθικό χώρο εξερεύνησης και αναζήτησης πέρα από τα όρια του «πολιτισμένου» κόσμου.

   

Σήμερα, πέντε αιώνες μετά το πέρασμα του Πορτογάλου εξερευνητή, η Παταγονία προσδιορίζεται από τους ταξιδιώτες ως μια γεωγραφική περιοχή στα νότια της Αργεντινής και της Χιλής, όπου η έκφραση «Στην Ακρη της Γης» βρίσκει την κυριολεκτική της έννοια - το ίδιο ισχύει φυσικά και για τις λέξεις απεραντοσύνη, μοναξιά, μοναδικότητα, ελευθερία!

Ενας παράδεισος στην άκρη της γης

   Ειδυλλιακές λίμνες, παγετώνες, στέπες, ορμητικά ποτάμια, νησιά και δαντελωτές ακτογραμμές αποτελούν τον φυσικό διάκοσμο της Παταγονίας, που μοιάζει με μια λεπτή φλούδα γης η οποία τελειώνει στο γεωγραφικό σημείο όπου συναντιέται ο Ειρηνικός με τον Ατλαντικό.
Τουριστικά πιο αξιοποιημένο είναι το τμήμα της Παταγονίας που ανήκει στην Αργεντινή. Περιλαμβάνει τις επαρχίες Neuquén, Rio Negro, Chubut, Santa Cruz και Tierra del Fuego, ενώ οι πόλεις Ushuaia, Rio Gallegos, Bariloche, San Julian, Comodoro Rivadavia, Rawson και Puerto Madryn είναι τα σημαντικότερα αστικά κέντρα.
  Λόγω της μεγάλης έκτασής της, η αργεντίνικη Παταγονία παρουσιάζει διαφορετικά οικοσυστήματα ανά γεωγραφική περιοχή, ενώ σπάνια είδη πανίδας (όπως πιγκουίνοι, θαλάσσιοι λέοντες, φώκιες, λάμα, πούμα, κόνδορες κ.ά.) βρίσκουν εδώ καταφύγιο.

      

Τα λευκά διαμάντια της Παταγονίας

  Η τουριστική κωμόπολη El Calafate στη νοτιοδυτική Αργεντινή, κτισμένη στις νότιες όχθες της λίμνης Lago Argentino, αποτελεί το ορμητήριο για να  το μαγευτικό κόσμο των αιώνιων παγετώνων της Παταγονίας. Σε απόσταση 80 χλμ. από την κωμόπολη εκτείνονται τα όρια του Εθνικού Πάρκου «Los Glaciares», του μεγαλύτερου και πιο γνωστού εθνικού πάρκου της Αργεντινής.

    Από τους 47 παγετώνες του «Los Glaciares», την παράσταση κλέβει ο περίφημος παγετώνας Perito Moreno. Εχει πλάτος 5 χλμ., ύψος 55-60 μ. και φέρει το όνομα του διάσημου Αργεντινού εξερευνητή του 19ου αιώνα . Περιλαμβάνεται από το 1981 στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

   Με μια πρώτη ματιά, ο παγετώνας Perito Moreno μοιάζει μ' έναν γαλάζιο τοίχο από πάγο που ξεπροβάλλει κάθετα μέσα από τη λίμνη Lago Argentino. Από τα πιο εντυπωσιακά παγωμένα ποτάμια του κόσμου, ο Perito Moreno είναι ένας «ζωντανός» παγετώνας που κυριολεκτικά προχωρεί, αφού η τεράστια μάζα του κατεβαίνει από την οροσειρά των Άνδεων μέσα στα νερά της λίμνης με ταχύτητα κίνησης 2 μ. την ημέρα.

  Ο παγετώνας με το όνομα Perito Moreno, είναι ένας από τους μόλις τρεις παγετώνες της Παταγονίας που δεν έχουν υποχωρήσει, εξαιτίας της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας. Αποτελεί μέρος των μεγάλων παγετώνων της Νότιας Παταγονίας, οι οποίοι είναι το τρίτο μεγαλύτερο απόθεμα φρέσκου νερού στον κόσμο.

     Κατά τη μετακίνησή του, ο μήκους 30 χιλιομέτρων σχηματισμός πάγου πολλές φορές εισχωρεί στη μεγάλη λίμνη Lago Argentino, αποκόπτοντάς την από το ποτάμι που τη τροφοδοτεί. Τα νερά του ποταμού συγκεντρώνονται πίσω από το φυσικό αυτό φράγμα ξεπερνώντας συνήθως τα 30 μέτρα σε ύψος. Σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις, η πίεση που ασκούν στον παγετώνα είναι αρκετή για να δημιουργήσει ρήγματα σε αυτόν, κατορθώνοντας τελικά να συνεχίσουν την πορεία τους.