Η επανάσταση του 1821
Τα γεγονότα πριν από την κήρυξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Το ξανθό γένος των Ρώσων που θα σώσει την Ελλάδα». Ένα ωραίο παραμύθι, που η Ελλάδα το πλήρωνε πάντα με αίμα.
 | ||||||||||||||||||||||
«Ακόμη τούτη η άνοιξη, ραγιάδες, ραγιάδες, όσο να “ρθει ο Μόσκοβος να φέρει το σεφέρι…». Επί Τουρκοκρατίας αυτό το δημώδες άσμα απηχούσε τους πόθους των σκλαβωμένων Ελλήνων, ότι οι ομόδοξοι Ρώσοι θα τους βοηθούσαν να κερδίσουν την ελευθερία τους. Και τα χρόνια περνούσαν και οι ραγιάδες περίμεναν αλλά το «ξανθό γένος από τον Βορρά» δεν ερχόταν. Και όταν κάποτε το έπραξε ήταν για να εξυπηρετήσει αποκλειστικά και μόνο τα δικά του συμφέροντα.
Ορλωφικά. Οι Ρώσοι αντί να δώσουν όπλα, μοίραζαν στολές στους Έλληνες
Θεόδωρος Ορλώφ Το 1770 η φιλόδοξη τσαρίνα Αικατερίνη Β΄ αποφάσισε να ξεσηκώσει τους σκλαβωμένους Έλληνες. Σκοπός της ήταν οι επαναστάτες να προκαλέσουν αντιπερισπασμό στους Τούρκους, ώστε τα ρωσικά στρατεύματα να καταλάβουν βόρειες επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Στα τέλη του Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου έφθασαν στο λιμάνι της Κορώνης τα πρώτα ρωσικά πλοία με επικεφαλής τον Θεόδωρο Ορλώφ. Η ρωσική δύναμη όμως (4.000 άνδρες) ήταν ανεπαρκέστατη για την επίτευξη του σκοπού. Οι επαναστάτες, όταν είδαν να ξεφορτώνονται τέσσερα κιβώτια με οπλισμό για ολόκληρη την Πελοπόννησο, γελούσαν για να μη κλάψουν. Εν τω μεταξύ, οι Ρώσοι μοίραζαν στους αγράμματους Έλληνες εθελοντές μεταφράσεις του στρατιωτικού ρωσικού κανονισμού! Και για να είναι πιο σίγουρος για το θαύμα, έντυσε τους Έλληνες με ρωσικές στολές.
Θαύματα όμως δεν γίνονται και οι Τούρκοι συνέτριψαν τους «μεταμφιεσμένους». Οι Ρώσοι έφυγαν εγκαταλείποντας την Πελοπόννησο στο έλεος των Τούρκων. Τα στίφη των Αλβανών που έστειλαν οι τελευταίοι για την κατάπνιξη του κινήματος αιματοκύλισαν την Πελοπόννησο επί 10 χρόνια!
Το 1785 άρχισαν εκ νέου πολεμικές προπαρασκευές της Μεγάλης Αικατερίνης κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όπως και επί Ορλώφ, εστάλησαν σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας πράκτορες της ρωσικής κυβέρνησης για να εξεγείρουν τους Έλληνες. Οι κλεφταρματολοί και οι πρόκριτοι όμως, έχοντας πικρή πείρα από το Ορλωφικό Κίνημα, που τόσο ακριβά πλήρωσε τις συνέπειές του η Πελοπόννησος. και αφού δεν είχαν τις εγγυήσεις για την αποστολή πολυάριθμων ρωσικών στρατευμάτων για να την ενισχύσουν, έμειναν ασυγκίνητοι στις εκκλήσεις της τσαρίνας.
Οι Ρώσοι συμμαχούν με τους Τούρκους στα επτάνησα Τον Οκτώβριο του 1798 ο ενωμένος ρωσοτουρκικός στόλος κατέλαβε τα Επτάνησα εκδιώκοντας τους Γάλλους του Ναπολέοντα. Τότε η τουρκική διοίκηση του Μοριά βρήκε ευκαιρία και ξεκίνησε τρομερό διωγμό κατά των αρματολών. Το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων εξοντώθηκε μην έχοντας πλέον πρόσφορο το καταφύγιο των Επτανήσων.
Ο τσάρος καταδικάζει την Ελληνική επανάσταση
Το Φεβρουάριο του 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης κήρυξε την Επανάσταση στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες με το σύνθημα «κινηθήτε ω φίλοι και θέλετε ειδεί μια κραταιά δύναμη να υπερασπιστεί τα δίκαιά μας», υπονοώντας τη Ρωσία. Παρά τις προσδοκίες όμως του Υψηλάντη, ο τσάρος Αλέξανδρος καταδίκασε το κίνημα και έδωσε άδεια στα τουρκικά στρατεύματα να εισέλθουν στις Ηγεμονίες και να καταπνίξουν την Επανάσταση.
Η ναυμαχία στο Ναυαρίνο στο πλευρό των αγγλογάλλων
Η κατάσταση αλλάζει τον Οκτώβριο του 1827 όταν οι Ρώσοι πρωτοστατούν στην ναυμαχία του Ναυαρίνου, όπου ο ενωμένος αγγλογαλλορωσικός στόλος συντρίβει τον τουρκοαιγυπτιακό. Φυσικά, ο τότε τσάρος Νικόλαος Α’ δεν βοηθά τους επαναστάτες εξαιτίας του «ομόδοξου», ούτε για να εκπληρώσει την προφητεία. Πολύ απλά, θέλει να διαλύσει τον στόλο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας πριν από έναν ακόμη Ρωσοτουρκικό πόλεμο. Φυσικά, τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια η Ρωσία θα ασκήσει, μέσω του ρωσικού κόμματος, το μερίδιο της εξουσίας και επιρροής που της αναλογεί ως μια από τις προστάτιδες Δυνάμεις του νεοσύστατου ελληνικού κρατιδίου.
Την 25η Μαρτίου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ήταν στην Πάτρα και όχι στην Αγία Λαύρα.
Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός έγινε θρυλικός για την ύψωση του λαβάρου της μονής της Αγίας Λαύρας, δίκην επαναστατικής σημαίας, την 25η Μαρτίου 1821. Αυτό όμως δεν είναι παρά ένας εθνικός μύθος, αφού ακόμη και ο ίδιος στα απομνημονεύματά του δεν αναφέρει τίποτα γι’ αυτό.Και μάλλον θα ήταν δύσκολο να ξεχάσει μια τέτοια μέρα.
Στην πραγματικότητα, στην Αγία Λαύρα έγινε στις 10 ή στις 13 Μαρτίου μια σημαντική σύσκεψη των προκρίτων και των αρχιερέων που είχαν αρνηθεί να μεταβούν στην Τριπολιτσά, και να δηλώσουν την πίστη τους στην σουλτανική εξουσία. Οι ηγέτες των ραγιάδων ήθελαν να συζητήσουν τις επόμενες κινήσεις τους.
Το αν αποφασίστηκε στη σύσκεψη αυτή η έναρξη της Επανάστασης υπάρχουν δύο αντικρουόμενες απόψεις. Οι περισσότεροι μελετητές, βασιζόμενοι στα απομνημονεύματα του Γερμανού υποστηρίζουν ότι δεν ελήφθη καμία τέτοια απόφαση.
Άλλοι δέχονται το αντίθετο, στηριζόμενοι σε μαρτυρίες προερχόμενες από οικογενειακά αρχεία αγωνιστών, που αναφέρουν ότι όχι μόνο αποφασίστηκε τότε, στην Αγία Λαύρα, η έναρξη της Επανάστασης, αλλά πως έλαβε χώρα και ειδική δοξολογία στις 17 Μαρτίου, ανήμερα δηλαδή του τιμώμενου αγίου Αλεξίου και μετά ακολούθησε η ορκωμοσία. Οι ίδιοι συνδέουν αυτή τη σύσκεψη με ένα ακόμη στοιχείο. Από τα Καλάβρυτα στάλθηκε μήνυμα στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, με ημερομηνία 19 Μαρτίου, το οποίο κωδικοποιημένα ανέφερε: «Εξοχώτατε Α. Μ. Χθές ετελέσθη το στεφάνωμα και έστω εις γνώσιν Σας. Καλάβρυτα τη 19 Μαρτίου 1821. Νικόλαος Χριστοδούλου Σολιώτης. Α. Σκαλτσάς».
Οι μελετητές θεωρούν ότι η λέξη «στεφάνωμα» σήμαινε πως κηρύχθηκε η Επανάσταση. Το πιο πιθανό είναι ότι η Επανάσταση δεν κηρύχθηκε στις 17 (ή στις 18 Μαρτίου) στην Αγία Λαύρα. Άλλωστε μια από τις αποφάσεις της σύσκεψης ήταν να στείλουν μήνυμα στο Σουλτάνο και να τον βεβαιώνουν ότι δε θα γίνει επανάσταση. Όμως στην Τρίπολη δεν πήγαν, επειδή φοβόντουσαν τις ψεύτικες καταγγελίες που έγιναν σε βάρος τους. Σκοπός του μηνύματος ήταν να κερδίσουν χρόνο, καθώς ταυτόχρονα αποφασίστηκε η μετάβασή τους στις επαρχίες τους και η έναρξη μυστικής στρατολόγησης. Πιθανότατα στη σύσκεψη να ορίστηκε και η ημερομηνία της έναρξης του Αγώνα, με λιγότερο πιθανή την 25η Μαρτίου, καθώς δεν είχαν τελειώσει οι απαραίτητες προετοιμασίες. Κάτι τέτοιο όμως δεν επιβεβαιώνεται.
Από τους Έλληνες αγωνιστές μόνο ο Κανέλλος Δεληγιάννης αναφέρει στα απομνημονεύματά του ότι από την Αγία Λαύρα ξεκίνησε η Επανάσταση, στις 23 Μαρτίου. Ο Γάλλος ιστορικός Πουκεβίλ, που έγραψε την Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, περιγράφει με εντελώς φανταστικές λεπτομέρειες τη δοξολογία που τελέστηκε στην Αγία Λαύρα στις 25 Μαρτίου, τον λόγο που εκφώνησε ο Γερμανός κ.α. Ο θρύλος αυτός διαδόθηκε ευρύτατα σε ολόκληρη την Ελλάδα και έτυχε καθολικής αποδοχής καθώς συνέδεε δύο μεγάλα ιδανικά, της ελευθερίας του έθνους και της ορθοδοξίας. Η αλήθεια είναι όμως ότι ο Γερμανός την 25η Μαρτίου όρκισε τους αγωνιστές στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα και όχι στην Αγία Λαύρα. Το λάβαρο της μονής χρησιμοποιήθηκε πιθανότατα ως επαναστατική σημαία από τους Καλαβρυτινούς αγωνιστές στις 21 Μαρτίου. Όπως αναφέρει ο Ιωάννης Φιλήμων στα προλεγόμενα των απομνημονευμάτων του Παλαιών Πατρών Γερμανού: «Αληθές είναι ότι η Επανάσταση έλαβε χαρακτήρα γενικότερο απ’ τις 25, αλλά η πρώτη αρχή της υπάρχει κυρίως από τις 21, διότι αι σημαίαι ανυψώθηκαν, τα εθνόσημα διανεμήθησαν και οι Τούρκοι στα φρούρια κλείσθηκαν…».
Ο θρύλος πάντως που δημιουργήθηκε, ίσως οφείλεται σε ένα βαθμό και στον γνωστό πίνακα του Θ. Βρυζάκη, που απεικονίζει τον Παλαιών Πατρών Γερμανό να ευλογεί τα όπλα και να ορκίζει τους αγωνιστές. Πρόκειται όμως για τη συγκέντρωση της Πάτρας και όχι για την Αγία Λαύρα. Όπως και να έχει πάντως σημασία έχει ότι μετά από σχεδόν τέσσερις αιώνες υποδούλωσης ξεκίνησε η επανάσταση και η αγωνία για τις ημερομηνίες είναι ήσσονος σημασίας.
Πηγή: Νίκος Γιαννόπουλος ιστορικός
Η επανάσταση του 1821
Πώς αντέδρασαν οι ευρωπαϊκές χώρες στο ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821; Η Ιερά Συμμαχία θεωρούσε ότι ήταν έργο του Σατανά ενώ οι ομόθρησκοι Ρώσοι έδιναν μόνο υποσχέσεις .
Μετά από σχεδόν τέσσερις αιώνες υποδούλωσης οι Έλληνες εξακολουθούσαν να επιδιώκουν την ανεξαρτησία τους. Σχεδόν πάντα περίμεναν την ελευθερία από την ισχυρή Ρωσία των Τσάρων. Η ελπίδα των Ελλήνων δεν γεννήθηκε τυχαία. Το 1774 με τη Συνθήκη Κιουτσούκ Καϊναρτζή η Ρωσία έθετε υπό την προστασία της τους χριστιανικούς πληθυσμούς της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Στην πράξη όμως, δεν υπήρξε καμία προστασία και η Ρωσία δεν άσκησε πολιτική πίεση προς τους Οθωμανούς. Ο τσάρος Αλέξανδρος ήθελε την απελευθέρωση της Ελλάδας, αλλά μόνο στη θεωρία. Οι Έλληνες όταν κατάλαβαν ότι είχαν να κάνουν με ανυπόστατες υποσχέσεις, αποφάσισαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.
Ποια ήταν η αντίδραση των Ευρωπαίων; «Σύμφωνα με τις αρχές της Ιεράς Συμμαχίας, κάθε επανάσταση ήταν έργο του Σατανά και κάθε σκλαβιά κάτω από το ζυγό του σουλτάνου είναι ευλογημένη από το Θεό», αναφέρουν οι ιστορικοί για να δείξουν την δυσχερή θέση των Ελλήνων.
Ιερά Συμμαχία, ονομάστηκε το σύμφωνο που υπέγραψαν στις 26 Σεπτεμβρίου 1815 στο Παρίσι, με πρωτοβουλία της Ρωσικής κυβερνήσεως όμως νους και ψυχή της συμμαχίας ήταν ο καγκελάριος Κλέμενς φον Μέτερνιχ, ο τσάρος της Ρωσίας, ο αυτοκράτορας της Αυστρίας και ο βασιλιάς της Πρωσίας, στην οποία, συμφωνία, προσχώρησε το Νοέμβριο του 1815 και η Γαλλία με το βασιλιά Λουδοβίκο ΙΗ΄.Πρόκειται για σύμφωνο το οποίο υπέγραψαν οι αντιδραστικότερες κυβερνήσεις του 19ου αιώνα, σκοπός του οποίου ήταν η κατάπνιξη των φιλελεύθερων ιδεών και κινημάτων που φούντωσαν μετά τη γαλλική επανάσταση στην Ευρώπη, η διατήρηση της πολιτικής κατάστασης όπως αυτή δημιουργήθηκε με το Συνέδριο της Βιέννης, και η συνένωση των ηγεμόνων των κρατών.Η Ιερά Συμμαχία καταδικάζει την Ελληνική Επανάσταση, θεωρώντας τη διακήρυξή της «αυθάδη και αδεξία».
Η αριστοτεχνική παγίδα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στα Δερβενάκια και η τρομερή καταστροφή του Δράμαλη. H σημασία της μεγαλύτερης νίκης των επαναστατημένων Ελλήνων το 1821(από το βιβλίο του ιστορικού Ν. Γιαννόπουλου "1821-Οι μάχες των Ελλήνων για την ελευθερία")
Στις 26 Ιουλίου 1822 η καταπονημένη στρατιά του Δράμαλη στην προσπάθειά της να υποχωρήσει προς την Κόρινθο επιχείρησε να περάσει από τα κακοτράχαλα στενά των Δερβενακίων. Εκεί έπεσε στην αριστοτεχνική παγίδα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και υπέστη τρομερή καταστροφή. Τις επόμενες ημέρες η δυσοσμία από τα άταφα πτώματα και τα σμήνη των όρνεων που συγκεντρώθηκαν εκεί για να κορέσουν την πείνα τους συνέθεταν ένα σκηνικό κόλασης. Επί πολλά χρόνια το πλήθος των οστών τα οποία παρέμεναν στη «χαράδρα του θανάτου» ήταν οι απτές αποδείξεις μιας από τις μεγαλύτερες πανωλεθρίες του τουρκικού στρατού.
Η τρομερή καταστροφή ανάγκασε τον Δράμαλη να εγκαταλείψει την προσπάθεια υποχώρησης και να αποσυρθεί στην Τίρυνθα. Οι νεκροί και οι τραυματίες Τούρκοι ανέρχονταν σε 2500-3000, ενώ οι ελληνικές απώλειες ήταν ασήμαντες.
Το πρώτο φως της ημέρας της 27ης Ιουλίου αποκάλυψε το φοβερό αποτέλεσμα της ελληνικής επίθεσης. Η χαράδρα του Αγίου Σώστη είχε καλυφθεί από πλήθος νεκρών και τραυματιών ανάμεσα σε διαμελισμένα άλογα. Παντού ήταν διασκορπισμένα επίχρυσα και επάργυρα όπλα, σημαίες, τύμπανα και παντός είδους πολύτιμα σκεύη. Οι τραυματίες άφηναν σπαρακτικούς στεναγμούς από τους πόνους. Άλλοι ζητούσαν ως έλεος έναν γρήγορο θάνατο και άλλοι ικέτευαν τους επαναστάτες να τους σώσουν.
Τη νύκτα της 27ης προς την 28η Ιουλίου ο καταπτοημένος Δράμαλης πληροφορήθηκε ότι η χαράδρα του Μπερμπατίου ήταν αφρούρητη. Αποφάσισε λοιπόν να κατευθυνθεί προς την οδό του Αγιονορίου και από εκεί διά μέσου της Κλένιας να καταφύγει στην Κόρινθο. Στο Αγιονόρι όμως έπεσε σε ενέδρα του Νικηταρά και του Νικήτα Φλέσσα. Μετά από μια σύντομη μάχη επαναλήφθηκαν οι σκηνές του Αγίου Σώστη. Οι Τούρκοι, μη υπακούοντας στους αξιωματικούς τους, άρχισαν να τρέχουν για να βγουν το γρηγορότερο από τα στενά κάτω από τα φονικά ελληνικά πυρά. Εκείνη τη νύκτα οι Τούρκοι έχασαν περισσότερους από 600 άνδρες.
Τις επόμενες ημέρες οι άνδρες του Δράμαλη έφθαναν κατά ομάδες στην Κόρινθο εξαντλημένοι από τις κακουχίες και την πείνα, χωρίς άλογα, χωρίς όπλα και κυρίως χωρίς ηθικό. Η πανωλεθρία στα Δερβενάκια κατέστησε την Πελοπόννησο στα μάτια των Τούρκων μια περιοχή γεμάτη από επικίνδυνα περάσματα, στα οποία ενέδρευαν άγριοι πολεμιστές με υπερφυσικές δυνάμεις. Η τουρκική στρατιά έχασε, καθ” όλη τη διάρκεια της εκστρατείας στην Πελοπόννησο, περίπου το ένα πέμπτο της αρχικής δύναμης, σχεδόν όλο το πολεμικό της υλικό και το μεγαλύτερο μέρος των υποζυγίων και των πολεμικών αλόγων. Οι απώλειες, αν και βαρύτατες, μπορούσαν να αναπληρωθούν με τις κατάλληλες ενέργειες του Χουρσίτ και των πασάδων της Στερεάς Ελλάδας. Τίποτα όμως δεν μπορούσε να αναπληρώσει το χαμένο θάρρος των Τούρκων στρατιωτών. Η στρατιά έπαψε ουσιαστικά να υφίσταται ως μάχιμη δύναμη κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι ο τρόμος είχε φωλιάσει στις καρδιές των ανδρών της.
Οι περιπέτειες για τα θλιβερά απομεινάρια της στρατιάς «που θα αιματοκυλούσε την Πελοπόννησο» δεν τελείωσαν. Ο Κολοκοτρώνης με την κατάληψη επίκαιρων θέσεων άρχισε να σφίγγει τον κλοιό γύρω από την Κορινθία. Οι απόπειρες των Τούρκων, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, να εξασφαλίσουν επικοινωνία με τα πολιορκημένα φρούρια της Πάτρας και του Ναυπλίου απέτυχαν.
Κατά τη λαϊκή παράδοση στις 26 Οκτωβρίου ο Δράμαλης πέθανε στην Κόρινθο από τη λύπη του για τη συντριβή του στρατού του. Πιθανώς προσβλήθηκε από τύφο. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου η σημαία των επαναστατών υψώθηκε στο φρούριο του Ναυπλίου. Οι αντικαταστάτες του Δράμαλη, Ερήπ Αχμέτ πασάς και Ντελή Αχμέτ, θεωρώντας ότι η παραμονή τους στην Κόρινθο δεν είχε νόημα, αποφάσισαν να αποχωρήσουν. Ο τύφος και η πείνα είχαν αποδεκατίσει τους στρατιώτες τους και δεν υπήρχε καμία ελπίδα ενίσχυσης από τη Στερεά Ελλάδα. Ούτε ο πιο απαισιόδοξος Τούρκος αξιωματούχος δεν θα μπορούσε να προβλέψει ένα τόσο τραγικό αποτέλεσμα για μια εκστρατεία που είχε αρχίσει με βάσιμες ελπίδες για την τελική νίκη.
Η μεγαλύτερη νίκη των Ελλήνων κατά την Επανάσταση οφείλεται στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Εκείνος τις πρώτες ημέρες της γενικής σύγχυσης και του τρόμου από την εισβολή του Δράμαλη οργάνωσε με κεραυνοβόλες ενέργειες στρατό και ενέπνευσε σε αυτόν την πεποίθηση για τη νίκη. Εκείνος διέβλεψε ότι ο εχθρός θα υποχωρούσε προς την Κόρινθο και δεν θα προήλαυνε προς την Τριπολιτσά και φυσικά εκπόνησε το σχέδιο της ενέδρας στα Δερβενάκια. Αν οι υπόλοιποι οπλαρχηγοί κατανοούσαν τη διορατικότητά του και έσπευδαν μαζί του στα Δερβενάκια, σήμερα ίσως θα μιλούσαμε για μια από τις πιο ολοκληρωτικές καταστροφές εκστρατευτικού σώματος στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία.
Ο Γέρος του Μοριά έσωσε την Επανάσταση για δεύτερη φορά (η πρώτη ήταν στο Βαλτέτσι). Ιδιαίτερη μνεία αξίζει και ο Νικηταράς. Ο «Αχιλλέας των νέων Ελλήνων» -σύμφωνα με έγγραφο του αντιπροέδρου του Εκτελεστικού Σώματος, Θάνου Κανακάρη- χάρη στους ελιγμούς, στο προσωπικό σθένος και στη γενναιότητά του μετουσίωσε τη σκέψη του Κολοκοτρώνη σε πράξη.
«Ο γιος μου είναι νεκρός, αλλά το Άργος είναι στα χέρια μας». Η σκληρή εκδίκηση της Μπουμπουλίνας μετά τον αποκεφαλισμό του πρωτότοκου γιου της από τους Τούρκους .
Η Μπουμπουλίνα πήρε μέρος στον αγώνα με δικά της πλοία και δε δίστασε να ξοδέψει γι΄ αυτόν, όλη της την περιουσία. Συντηρούσε μόνη της ένα εκστρατευτικό σώμα Σπετσιωτών και πλήρωνε τα πλοία, αλλά και τα πληρώματά τους. Μέσα στα πρώτα δύο πρώτα χρόνια της επανάστασης είχε διαθέσει όλα της χρήματα.
Η Μπουμπουλίνα κατά τη διάρκεια του αγώνα δεν έχασε μόνο την περιουσία της, αλλά και τον πρωτότοκο γιο της από τον πρώτο της γάμο με τον Δημήτριο Γιάνουζα. Ο γιος της έπεσε νεκρός από τουρκικά πυρά, σε μια μάχη κοντά στο Άργος. Η Μπουμπουλίνα ήταν ήδη τότε δύο φορές χήρα, αλλά η απώλεια του γιου της ήταν δυσβάστακτη.
Τα γεγονότα μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους
Νικηταράς, ο Τουρκοφάγος. Φυλακίσθηκε από τους Βαυαρούς, βασανίσθηκε, έχασε την όρασή του και κατέληξε ζητιάνος στα σκαλιά της εκκλησίας.
Οι πίνακες του Ντελακρουά για την επανάσταση που συγκλόνισαν τους Ευρωπαίους. Ζωγράφισε τη σφαγή στη Χίο και στο Μεσολόγγι και παρουσίαζε τους Έλληνες ως σύμβολο ελευθερίας και πολιτισμού, σε αντίθεση με τους Τούρκους.
Στις αρχές του 19ου αιώνα το ρεύμα υποστήριξης προς την ελληνική υπόθεση ξεκινούσε στην Ευρώπη. Οι Φιλέλληνες συγκινημένοι από τον αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία βοηθούσαν με όποιον τρόπο μπορούσαν. Μέσα από τα έργα τους έθεταν το πρόβλημα της υπόδουλης Ελλάδας, έστελναν χρήματα για τη συνέχιση του αγώνα, ενώ κάποιοι πιο τολμηροί, δεν δίστασαν να πολεμήσουν και να χάσουν τη ζωή τους στο πλευρό των Ελλήνων. Λαμπρό παράδειγμα ο ποιητής Λόρδος Μπάιρον, ο οποίος ήρθε το 1823 στη χώρα για να συνδράμει στον αγώνα και πέθανε ένα χρόνο αργότερα στο Μεσολόγγι.
Το έργο του επηρέασε σημαντικά τον Γάλλο ζωγράφο, Ευγένιο Ντελακρουά. Από τις ιστορίες του για την επανάσταση αντλούσε θέματα για τους πίνακες που ζωγράφιζε. Το 1824 σε ηλικία 24 ετών παρουσίασε τον πρώτο του πίνακα στο Παρίσι. Απεικόνιζε τις θηριωδίες των Τούρκων στον άμαχο πληθυσμό και ευαισθητοποίησε τη γαλλική κοινωνία. Πηγή έμπνευσης ήταν η σφαγή χιλιάδων Ελλήνων της Χίου από τους Οθωμανούς, που είχε γίνει δύο χρόνια νωρίτερα ως αντίποινα για τον ξεσηκωμό τους.
Στους πίνακες του Ντελακρουά, το πρόσωπο των Τούρκων συμβόλιζε την τυφλή, βίαιη δύναμη και το πρόσωπο των Ελλήνων την ελευθερία και τον πολιτισμό. Όπως ανέφερε στο Ημερολόγιο του το 1822 «Όταν οι Τούρκοι προφταίνουν τους λαβωμένους στο πεδίο της μάχης, ή ακόμη και τους αιχμαλώτους τους λένε: Μη φοβάσαι και τους χτυπούν στο πρόσωπο με τη λαβή του σπαθιού τους για να τους κάνουν να σκύψουν το κεφάλι: τους το παίρνουν με μια σπαθιά!…» Το ποίημα «Ο Γκιαούρης», που έγραψε το 1813 ο Λόρδος Μπάιρον, ενέπνευσε τον Ντελακρουά να ζωγραφίσει τη «Μάχη του Γκιαούρη και του Χασάν». Απεικόνιζε τη σκηνή εκδίκησης του Γκιαούρη για τον θάνατο της αγαπημένης του από τον Τούρκο Χασάν και συμβόλιζε την μάχη των δύο κόσμων, την ένταση του αγώνα και τη σφοδρότητα με την οποία πολεμούσαν Έλληνες και Τούρκοι.
Η ηρωική έξοδος των Μεσολογγιτών το 1826 και ο θάνατος του αγαπημένου του Λόρδου Μπάιρον στο Μεσολόγγι συγκλονίζουν τον Ντελακρουά. Ζωγραφίζει έναν ακόμη εντυπωσιακό πίνακα, με τίτλο «Η Ελλάδα ξεψυχώντας στα ερείπια του Μεσολογγίου» και τον εκθέτει στην γκαλερί Λεμπρέν «προς όφελος των Ελλήνων». Η Ελλάδα παρουσιάζεται απελπισμένη να στέκεται πάνω στα πτώματα των αγωνιστών και πίσω της να στέκεται ο εχθρός που υψώνει τη σημαία.
Ο Ντελακρουά πέθανε το 1863 στο Παρίσι. Η ελληνική επανάσταση αποτέλεσε βασικό θέμα των έργων που ζωγράφισε καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Σκοπός του ήταν να αναδείξει το δράμα των Ελλήνων που πολέμησαν με σθένος και αυτοθυσία τους κατακτητές τους. Η συμβολή του στην ελληνική προσπάθεια είναι ανεκτίμητη καθώς συγκίνησε και κινητοποίησε για πολλές δεκαετίες τους Ευρωπαίους πολίτες, καθώς η Ελλάδα συνέχισε για πολλά χρόνια μετά την ανεξαρτησία της, τους απελευθερωτικούς πολέμους.
|
